آشنایی با انواع صندوق‌های سرمایه گذاری

صندوق سرمایه گذاری عرضه سرمایه متعلق به سرمایه گذاران متعددی است که برای خرید جمعی اوراق بهادار استفاده می شود در حالی که هر سرمایه گذار مالکیت و کنترل سهام خود را حفظ می کند. یک صندوق سرمایه گذاری گزینش وسیع تری از فرصت های سرمایه گذاری، تخصص مدیریتی بیشتر و هزینه های سرمایه گذاری کمتری را نسبت به آنچه که سرمایه گذاران می توانند به تنهایی به دست آورند، فراهم می کند. بسیاری از افراد به دلایل مختلفی مثل کمبود وقت، نداشتن اطلاعات کافی درباره فرصت‌های سرمایه گذاری موجود و … به تنها گزینه‌ای که برای پس‌انداز پول خود فکر می‌کنند، بانک است. در نتیجه، فرصت کسب بازده‌های بیشتر را از دست می‌دهند. یکی از ابزارهایی که این فرصت را در اختیار سرمایه‌گذاران قرار می‌دهد، صندوق‌های سرمایه‌گذاری است. این صندوق‌ها برای افرادی که قصد دارند به صورت غیرمستقیم در بورس سرمایه گذاری کنند، یا اینکه زمان و اطلاعات کافی برای سرمایه‌گذاری مستقیم را ندارند مناسب است. با این کار، سرمایه گذار امکان دستیابی به بازدهی‌ بالاتر از سود بانکی را به دست خواهد آورد. یک صندوق سرمایه گذاری، مجموعه‌ای از سهام، اوراق مشارکت و سایر اوراق بهادار است. می‌توانید آن را به صورت شرکتی در نظر بگیرید که افراد مختلف، پول‌های خود را روی هم می‌گذارند و در سبدی از اوراق بهادار سرمایه گذاری می‌کنند. اشخاص با سرمایه‌گذاری در صندوق نمی‌توانند در مورد نحوه سرمایه‌گذاری صندوق تصمیم بگیرند. پس از انتخاب یک صندوق بر اساس اهداف، ریسک، کارمزدها و سایر عوامل، مدیر صندوق بر صندوق نظارت می کند و تصمیم می گیرد که کدام اوراق بهادار، در چه مقدار و چه زمانی اوراق بهادار خریداری و فروخته شود.

هر صندوق سرمایه‌گذاری دارای یک امیدنامه و اساسنامه می‌باشد، اساسنامه و امیدنامه هر صندوق‌ سرمایه گذاری، اطلاعات کاملی درباره آن صندوق ارائه می‌نماید. از اسم و نوع صندوق و نوع فعالیت آن در بازار سرمایه گرفته تا مرجع رسیدگی به تخلفات و اختلافات. طبق ضوابط سازمان بورس اوراق بهادار، اساسنامه و امیدنامه همه صندوق‌های سرمایه‌گذاری باید در دسترس عموم سرمایه‌گذاران قرار بگیرد. برای انجام هر فعالیتی، باید نسبت به تمامی فرآیندها، جزئیات و همچنین قوانین و مقررات مربوط به آن آشنایی داشت. اساسنامه و امیدنامه صندوق‌های سرمایه‌گذاری مانند یک دفترچه راهنما، همه مواردی که سرمایه‌گذار باید بداند را توضیح داده است. سرمایه‌گذاران هر صندوق سرمایه‌گذاری می‌توانند با مطالعه اساسنامه و امیدنامه، از جزئیات فعالیت‌های آن و نقش هر یک از ارکان در مدیریت و پیشبرد اهداف صندوق مطلع شوند. از همین رو و با هدف جلوگیری از به وجود آمدن مشکلات و ابهامات آتی و نیز جلوگیری از زیان احتمالی، نیاز است که همه سرمایه‌گذاران و خریداران واحدهای صندوق‌های سرمایه‌گذاری، اساسنامه و امیدنامه آن را با دقت بررسی نمایند. اساسنامه و امیدنامه هر صندوق از طریق سایت آن صندوق به راحتی قابل‌مشاهده و دریافت است.

مزیت‌های صندوق‌های سرمایه‌گذاری:

• مدیریت حرفه‌ای دارایی‌ها: نخستین مزیت صندوق‌های سرمایه گذاری، مدیریت حرفه‌ای پول شما است. صندوق‌های سرمایه گذاری ابزاری برای سرمایه گذاران خرد به شمار می‌روند تا بتوانند از توانایی‌ها و مهارت‌های افراد حرفه‌ای برای سرمایه گذاری و نظارت بر دارایی‌هایشان استفاده کنند. در این صندوق‌ها تحلیل‌گران و مدیران سرمایه گذاری به طور پیوسته تلاش می‌کنند تا با یافتن گزینه‌های مناسب و خرید و فروش به موقع آنها، عملکرد ممتازی برای سرمایه گذاران خود فراهم کنند.
• کاهش ریسک سرمایه گذاری‌ها: بر اساس قوانین سازمان بورس، صندوق‌های سرمایه گذاری باید سبدی متنوع از دارایی‌های نقدی و اوراق بهادار را تشکیل دهند. بخشی از این دارایی‌ها شامل دارایی‌های با درآمد ثابت همچون سپرده‌های بانکی و اوراق مشارکت هستند که ریسک سرمایه گذاری را به شکل قابل توجهی کاهش می‌دهند. به تشکیل این سبد از دارایی‌ها در اصطلاح، «متنوع سازی دارایی‌ها» گفته می‌شود. سرمایه‌گذار می‌تواند با پرداخت مبلغی مشخص، چنین سبدی را خریداری کند و خطرات سرمایه‌گذاری مستقیم در بورس را کاهش دهد.
• نظارت و شفافیت اطلاعاتی: صندوق‌های سرمایه گذاری در بازه‌های زمانی مشخصی توسط سه نهاد سازمان بورس و اوراق بهادار، متولی و حسابرس مورد بازرسی قرار می‌گیرند و تمام فعالیت‌های آنها به صورت شفاف اطلاع‌رسانی می‌شود. متولی صندوق نیز به صورت مستمر بر عملکرد صندوق نظارت دارد.
• نقد شوندگی بالا: سرمایه گذاری در صندوق این امکان را به شما می‌دهد که خیلی زود پول خود را نقد کنید. این کار توسط ضامن نقد شوندگی صندوق انجام می‌شود. یعنی هر زمان که تصمیم به نقد کردن دارایی خود بگیرید ضامن صندوق، این وظیفه را به عهده می‌گیرد.
• صرفه‌جویی نسبت به مقیاس: با توجه به اینکه صندوق‌های سرمایه گذاری از گردآوری سرمایه‌های خرد تشکیل می‌شوند، بنابراین امکان استفاده از مزایای یک مجموعه سرمایه گذاری بزرگ برای دارندگان آن فراهم می‌شود. شما شاید با یک میلیون تومان، توانایی سرمایه گذاری در گزینه‌های متنوعی را نداشته باشید؛ اما با توجه به حجم بالای سرمایه در صندوق‌های سرمایه گذاری، این امکان برای شما فراهم می‌شود. در ضمن به دلیل حجم بالای سرمایه صندوق‌ها هزینه‌هایی مانند تحلیل، بررسی، ارزش‌گذاری، خرید و فروش و سایر هزینه‌ها در بین سرمایه گذاران سرشکن می‌شود و برای سرمایه‌گذار صرفه‌جویی زیادی را در پی خواهد داشت.

ارکان صندوق سرمایه‌گذاری:

برای تشکیل و اداره یک صندوق سرمایه گذاری، چند رکن و نهاد مهم در اساسنامه پیش‌بینی شده تا این مجموعه، شرایط اجرایی و نظارتی لازم جهت عملکرد مطلوب صندوق‌های سرمایه‌گذاری را فراهم کنند. همانطور که در تصویر زیر قابل مشاهده است ارکان صندوق شامل شش مورد می‌باشد.

1. مجمع صندوق: مجمع صندوق با حضور حداقل نصف به علاوه یک دارندگان واحدهای سرمایه‌گذاری ممتاز و دارای حق رأی در صندوق رسمیت می‌یابد. واحدهای سرمایه‌گذاری ممتاز آن بخش از سرمایه‌ اولیه است که توسط مؤسسین تأمین می‌شود و پس از واریز این مبلغ به حساب صندوق‌، مجوز عرضه عمومی برای تأمین باقی‌مانده سرمایه‌ اولیه صادر خواهد شد. مجمع صندوق‌ بالاترین رکن در مقایسه با سایر ارکان صندوق تلقی شده و مهم‌ترین وظیفه آن انتخاب مدیر، متولی، ضامن و حسابرس و معرفی آن‌ها به سازمان بورس و اوراق بهادار جهت تأیید است.
2. مدیر صندوق : مدیر رکن اجرایی صندوق‌‌ و متخصص در بازار سرمایه است که لازم است مطابق اساس‌نامه، گزارش‌های پیش‌بینی شده و اطلاعات قابل ارائه را تهیه و در اختیار متولی، حسابرس و سازمان بورس قرار دهد. همچنین با استفاده از سایت اینترنتی مربوط به صندوق‌ سرمایه‌گذاری، اطلاعات ذکر شده در بخش اطلاع‌رسانی اساس‌نامه را برای آگاهی عموم منتشر کند. همچنین مدیر صندوق‌‌ حداقل سه نفر شخص حقیقی را به ‌عنوان اعضای گروه مدیران سرمایه‌گذاری انتخاب می‌کند که به نمایندگی از وی، تصمیمات مربوط به سرمایه‌گذاری، خریدوفروش سهام و سایر اوراق بهادار را در چارچوب مقررات اتخاذ کنند. مشخصات مدیران سرمایه‌گذاری در اختیار سازمان بورس قرار می‌گیرد و لازم است صلاحیت حرفه‌ای آن‌ها به تأیید سازمان برسد.
3. متولی صندوق: متولی، یکی از ارکان نظارتی صندوق‌ است و توسط مجمع صندوق انتخاب می‌شود. هویت متولی و سایر ارکان صندوق در امید نامه مربوطه و در سایت هر صندوق‌ منتشر می‌شود. از وظایف مهم متولی، پیشنهاد حسابرس به مجمع صندوق‌، تأیید حساب‌های بانکی افتتاح‌ شده توسط مدیر برای صندوق‌ و نظارت مستمر بر عملکرد مدیر و ضامن است. همچنین متولی به‌عنوان نماینده و وکیل سرمایه‌گذاران برای اقامه هرگونه دعوی کیفری علیه صندوق انجام ‌وظیفه می‌کند.‌
4. ضامن نقد شوندگی: ضامن نیز توسط مجمع انتخاب و پس از تأیید سازمان بورس از طریق امید نامه صندوق‌ به عموم معرفی می‌شود. منظور از ضمانت در ساختار صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک در سهام، فراهم کردن نقدینگی کافی در شرایطی است که صندوق برای انجام پرداخت‌ها طبق اساس‌نامه یا ابطال واحدهای سرمایه‌گذاری متقاضیان، وجه نقد کافی نداشته باشد. وجود ضامن برای فراهم کردن امتیاز نقدشوندگی در این‌گونه صندوق‌ها اختیاری است و هم اکنون در اکثر صندوق‌ها رکن ضامن نقدشوندگی به علت تحمیل هزینه‌های اضافی به سرمایه‌گذاران و احتمال بسیار پایین نیاز صندوق به تامین نقدینگی از این طریق با توجه به ترکیب متنوع دارایی‌های صندوق‌ وجود ندارد.
5. حسابرس: حسابرس، یکی دیگر از ارکان نظارتی صندوق است که از بین مؤسسات حسابرسی معتمد سازمان بورس و توسط متولی، برای تأیید به مجمع صندوق معرفی می‌شود. مدت مأموریت حسابرس توسط مجمع تعیین می‌شود و حسابرس با قبول این مسئولیت، وظایف محوله طبق اساس‌نامه را بر عهده خواهد گرفت.
6. کارگزاران صندوق: مدیر صندوق، برای انجام امور مربوط به معاملات سهام پذیرفته‌ شده در بورس اوراق بهادار از خدمات کارگزاران مورد تأیید سازمان استفاده می‌کند. کارگزاران مذکور که دارای مجوز فعالیت از سازمان بورس هستند، علاوه بر وظایف معمول، موظف به انجام وظایف محوله طبق اساس‌نامه صندوق خواهند بود.

خالص ارزش داراریی (nav) : NAV مخفف کلمه Net Asset Value به معنای خالص ارزش دارایی ها است و نشان دهنده ارزش یک واحد صندوق سرمایه گذاری یا هر سهم شرکت سرمایه‌گذاری در زمان مشخص است. محاسبه NAV برای شرکت‌های سرمایه‌گذاری، شاخص‌ها، صندوق‌ها و صندوق‌های قابل معامله (ETF) انجام می‌شود. همچنین NAV برای مشاهده پرتفوی هلدینگ‌ها نیز استفاده می‌شود.

یکی از مهم‌ترین تفاوت‌های واﺣﺪﻫﺎی صندوق‌ها ﺑﺎ ﺳﻬﺎم ﯾﮏ ﺷﺮﮐﺖ، ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻗﯿﻤﺖ ﻣﻌﺎﻣﻼﺗﯽ آن‌هاﺳﺖ. ﻗﯿﻤﺖ ﯾﮏ واﺣﺪ ﺻﻨﺪوق ﺑﺮﺧﻼف ﺳﻬﺎم به صورت مستقیم ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻣﯿﺰان ﻋﺮﺿﻪ و ﺗﻘﺎﺿﺎی آن ﻗﺮار نمی‌گیرد. ﻣﺒﻨﺎی خرید و فروش واﺣﺪﻫﺎی صندوق سرمایه گذاری ﮐﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺷﻌﺐ ﺻﻨﺪوق و ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان ﺻﺪور ﯾﺎ اﺑﻄﺎل واﺣﺪﻫﺎی سرمایه‌گذاری ﺻﻮرت می‌گیرد، ﺧﺎﻟﺺ ارزش دارایی‌های موجود در ﺻﻨﺪوق در ﭘﺎﯾﺎن هر روز اﺳﺖ؛ ازآنجایی‌که صندوق های سرمایه گذاری ﻓﺎﻗﺪ داراﯾﯽ ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ ﺑﻮده، سبد دارایی‌های آن ﻣﺘﺸﮑﻞ از ﺳﻬﺎم، اوراق مشارﮐﺖ، وﺟﻪ ﻧﻘﺪ یا سایر اوراق بهادار اﺳﺖ، ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺧﺎﻟﺺ ارزش دارایی‌های آن در هر روز براﺳﺎس ارزش روز دارایی‌های صندوق قابل‌ محاسبه است.

واحد یا یونیت سرمایه‌گذاری :

صدها یا هزاران نفر، مبلغی از دارایی خود را نزد این صندوق‌های سرمایه گذاری می‌گذارند. مجموعه همه این مبالغ، دارایی صندوق را شکل می‌دهد. برای اینکه سهم هر فرد از این دارایی کلی و بزرگ مشخص شود و همچنین ورود و خروج به صندوق آسان باشد، مجموعه دارایی صندوق‌های سرمایه گذاری به بخش‌هایی به نام «واحد» یا «یونیت» تقسیم می‌شود که قیمتی معادل صد هزار تومان یا بیشتر دارند. بنابراین هر فرد در مراجعه به صندوق‌های سرمایه گذاری می‌تواند یک یا چند واحد را خریداری کند. هنگام خروج نیز می‌تواند یک یا چند یا همه واحدهای خود را به فروش برساند. در نتیجه، امکان سرمایه ‌گذاری با مبالغ اندک برای افراد وجود دارد. علاوه بر این، در صورت نیاز به وجه نقد، نیازی به خروج همه سرمایه از صندوق وجود ندارد و می‌توان به میزان نیاز از آن برداشت کرد، بدون آنکه به میزان بازدهی آسیبی وارد شود.

قیمت واحدهای سرمایه‌گذاری در صندوق‌های غیرقابل معامله، 2 الی 3 روز کاری بعد مشخص می‌شود. به همین دلیل، هنگامی ‌که افراد برای سرمایه‌گذاری به یک صندوق مراجعه می‌کنند، از آن می‌خواهند تعداد واحد مشخصی را برایشان صادر کند. پس از گذشت 3 روز و مشخص شدن قیمت، صندوق، واحدها را صادر می‌کند. با توجه به تغییر همیشگی قیمت واحدها، میان مبلغ پرداخت ‌شده و مبلغ واحدهای خریداری ‌شده، مابه‌التفاوتی تحت عنوان تتمه صدور وجود خواهد داشت که صندوق، آن را به‌حساب فرد بازگشت می‌دهد. هنگام فروش نیز، پس از ارائه درخواست فروش واحد، دو روز کاری زمان نیاز است تا قیمت واحدها مشخص شود و واحدهای فرد فروخته یا ابطال شود.

انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری:

یکی دیگر از مزیت‌های بزرگ صندوق‌های سرمایه گذاری، متنوع بودن آنها است. تقریبا برای هر نوع سلیقه سرمایه گذاری و هر میزان ریسک‌پذیری، نوعی صندوق سرمایه گذاری وجود دارد. در واقع، تفاوت اصلی انواع صندوق‌های سرمایه گذاری در ترکیب دارایی‌های آنها است. به این معنی که صندوق‌ها با توجه به ماهیت و نوعشان درصدی از سرمایه خود را در گزینه‌های کم ریسک مثل سپرده بانکی، اوراق مشارکت و در گزینه‌های با ریسک بیشتر در بازار بورس سرمایه گذاری می‌کنند. در ادامه با انواع صندوق‌های سرمایه گذاری آشنا می‌شویم.

صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت: هدف اصلی صندوق‌های سرمایه‌گذاری درآمد ثابت کسب بازدهی بدون ریسک و تقریباً ثابت است. بنابراین بخش عمده دارایی این صندوق‌ها، در سپرده‌های بانکی و اوراق درآمد ثابت بورسی و فرابورسی مانند اوراق مشارکت، اوراق اجاره، اسناد خزانه اسلامی و… ( معمولا بین 70 تا 90 درصد دارایی آن‌ها) سرمایه‌گذاری می‌شود. بخش کوچکی از دارایی این صندوق‌ها نیز در سهام شرکت‌های بورسی سرمایه‌گذاری می‌شود. به همین دلیل نوسانات بورس، تأثیری روی این صندوق‌ها ندارند. بازدهی صندوق‌ های سرمایه‌ گذاری درآمد ثابت با توجه به اینکه بخشی از سرمایه آن‌ها در اوراق درآمد ثابت بورسی سرمایه‌گذاری شده، معمولاً بالاتر از سود سپرده‌های بانکی است. می‌توان گفت که این صندوق‌ها مناسب افرادی است که ریسک‌پذیری پایینی دارند چون علاوه بر ریسک کم از یک حداقل سود تضمین شده هم برخوردار هستند. یکی از مهم‌ترین نکات در مورد این صندوق‌ها، نحوه محاسبه سود آن‌هاست. سود صندوق درآمد ثابت، روزشمار است. این در حالی است که حتی در سپرده‌های کوتاه مدت بانک، سود به‌صورت ماه‌شمار محاسبه می‌شود. تفاوت سود روزشمار و ماه‌شمار در محاسبه سود آن است. در سپرده ماه‌شمار، هر ماه به کمترین مانده موجود در حساب، سود تعلق می‌گیرد. اما در روش سود روزشمار، سرمایه‌گذار به ازای هر روز می‌تواند سود دریافت کند. بنابراین اگر 100 میلیون را در سومین روز ماه به‌حساب بانکی دارای سود ماه‌شمار واریز کنیم، به دلیل اینکه تا پیش از این کمترین موجودی حساب صفر ریال بوده، هیچ سودی به سپرده تعلق نمی‌گیرد. اما اگر همین مبلغ در صندوق درآمد ثابت با سود روزشمار سرمایه‌گذاری شود، به ازای هر روز نگهداری پول در صندوق، به آن سود تعلق می‌گیرد. این صندوق‌ها در دوره‌های از قبل معین شده (مثلا ماهانه یا 3 ماه یکبار) به سرمایه گذاران خود سود پرداخت می‌کنند. قابلیت نقد شوندگی آنها نیز بالا است؛ یعنی شما به راحتی می‌توانید واحدهای صندوق خود را به پول نقد تبدیل کنید. همچنین بیشتر این صندوق‌ها یک رکن به نام ضامن نقد شوندگی دارند که معمولا یک نهاد مالی معتبر است. این ضامن باعث آسودگی خاطر بیشتری برای سرمایه گذاران می‌شود.

1. صندوق‌های سرمایه‌گذاری در سهام: برعکس صندوق‌های سرمایه‌گذاری درآمد ثابت، این نوع از صندوق‌ها حداقل 70% از دارایی‌های خود را در سهام سرمایه گذاری می‌کنند و حدود 30% باقی‌مانده نیز به اختیار مدیر صندوق در سهام، اوراق مشارکت، سپرده بانکی یا سایر اوراق بهادار با درآمد ثابت سرمایه گذاری می‌شود و شما با مراجعه به امیدنامه هر صندوق می‌توانید به صورت دقیق حدنصاب‌های سرمایه‌گذاری هر صندوق را مشاهده کنید. به دلیل اینکه بخش زیادی از دارایی‌های این نوع صندوق‌ها در بورس سرمایه‌گذاری می‌شود و از طرفی این صندوق‌ها مانند صندوق درآمد ثابت سود تضمین شده ندارند، سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها از ریسک بیشتری برخوردار است و این نوع از صندوق‌ها مناسب افراد ریسک‌پذیر هستند. این صندوق‌ها بیشتر مناسب افرادی هستند که قصد سرمایه گذاری در بورس را دارند، اما فرصت یا علم و اطلاعات کافی برای این کار را ندارند. در مواقعی که اوضاع بازار بورس خوب باشد این صندوق‌ها در مقایسه با صندوق‌های درآمد ثابت دارای بازدهی بهتری خواهند بود، اما در شرایط بد بازار ریسک این صندوق‌ها بیشتر خواهد بود.
2. صندوق‌های سرمایه‌گذاری مختلط: صندوق سرمایه گذاری مختلط نوعی از صندوق های سرمایه گذاری مشترک است که معمولا دارایی‌های خود را با نسبت 40 تا 60 درصد در بازار سهام و 40 تا 60 درصد در اوراق با درآمد ثابت مانند سپرده‌های بانکی، اوراق مشارکت و ... سرمایه‌گذاری می‌کنند. به صورت کلی می‌توان گفت این نوع از صندوق‌های سرمایه گذاری از نظر سطح ریسک بین صندوق با درآمد ثابت و صندوق سرمایه گذاری در سهام قرار می‌گیرند. سرمایه گذاری در این نوع از صندوق‌ها به افرادی با سطح ریسک متوسط توصیه می‌شود. چون بیش از نیمی از دارایی‌های آن در سهام سرمایه‌گذاری می‌شود. همچنین برای تعدیل این ریسک حداقل 40% از دارایی‌های صندوق در اوراقی که درآمد ثابتی دارند سرمایه گذاری می‌شود. این صندوق‌ها نیز پتانسیل بازدهی بیشتری نسبت به صندوق‌های درآمد ثابت دارند ولی به دلیل سرمایه گذاری بخشی از دارایی‌ها در سهام، حداقل سود تضمین شده ندارند. بسیاری از این صندوق‌ها ضامن نقد شوندگی دارند.
3. صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله (ETF): صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله گونه‌ای از صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک می‌باشد، که امکان پیروی از بازده یک شاخص معین را فراهم می‌آورد و سهام آن‌ها همانند سهام شرکت‌های عمومی، در بورس اوراق بهادار قابل معامله است. فعالیت اصلی این صندوق‌ها، سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار یا دارایی‌های فیزیکی است، که به‌عنوان دارایی پایه صندوق، در نظر گرفته می‌شوند. بنابراین عملکرد هر صندوق، به عملکرد دارایی پشتوانه آن بستگی دارد. در ابتدای فعالیت صندوق‌های قابل معامله در بورس، عمدتاً مورد توجه سرمایه‌گذاران نهادی، شامل مدیران صندوق‌های فعال، غیرفعال و صندوق‌های پوشش خطر بودند، اما در سال‌های گذشته، به‌ویژه در ایالات متحده آمریکا، سرمایه‌گذاران خرد نیز، به سمت این صندوق‌ها، گرایش پیدا کرده‌اند. این صندوق ها ساختاری شبیه به صندوق های سرمایه‌گذاری مشترک دارند اما برخلاف صندوق های سرمایه‌گذاری مشترک، که فقط در پایان روز و پس از محاسبه NAV می‌توان آن‌ها را خریدوفروش کرد، سرمایه‌گذاران می‌توانند واحدهای ETF را همانند سهام در طول روز معامله کنند و از مزیت نقدشوندگی سریعتر آن نسبت به صندوق سرمایه‌گذاری مشترک بهره‌مند شوند. همچنین مزیت معافیت مالیاتی بالقوه سرمایه گذاری در این صندوق ها و به‌نوعی کم‌هزینه‌تر بودن از دیگر ویژگی‌های این مدل سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه است.
4. صندوق سرمایه‌گذاری در طلا: صندوق های طلا (Gold Funds)‌ نوعی از صندوق های سرمایه گذاری کالایی قابل معامله در بورس هستند که سرمایه‌های جمع‌آوری شده از مشتریان را در گواهی سپرده سکه طلا و اوراق مبتنی بر سکه طلا سرمایه‌گذاری می‌کند. مدیران این صندوق‌ها با پشتوانه پولی که در اختیارشان قرار می‌گیرد، می‌کوشند بازدهی مناسبی را از سرمایه‌گذاری در بازار سکه و طلا توسط ابزارهای بازار سرمایه کسب کنند. افرادی که در صندوق‌های مذکور سرمایه‌گذاری می‌کنند، به‌دنبال این هستند که از طریق مدیریت حرفه‌ای صندوق، بازدهی بهتری از بازار پرتلاطم سکه و طلا بدست آورده و کمتر با مشکلات خرید و فروش فیزیکی این فلز گرانبها سروکار داشته باشند. صندوق‌های طلا ابزار نسبتا جدیدی هستند که امکان سرمایه‌گذاری در طلا را بدون خرید فیزیکی آن به سرمایه‌گذار می‌دهند. ضمن اینکه با توجه به ذات صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک، این سرمایه‌گذاری به‌صورت غیرمستقیم و از طریق یک سبدگردان حرفه‌ای انجام می‌شود تا حتی‌المقدور از نوسانات ناگهانی سرمایه‌گذاری در امان باشد و این موجب می‌شود بازدهی در این صندوق‌ها عینا برابر با بازدهی سکه طلا نباشد ولی متناسب با آن است. ویژگی دیگر این صندوق‌ها قابلیت سرمایه‌گذاری با سرمایه‌های کوچک است. چنانکه سرمایه‌گذاری در این بخش با مبلغ ناچیز چند هزار تومان آغاز می‌شود. درحالی‌که اگر کسی قصد خرید یک تمام سکه طلا را داشته باشد، باید چند میلیون تومان برای خرید آن بپردازد. در واقع از این طریق انعطاف‌پذیری سرمایه‌گذاری برای متقاضیان این فلز گرانبها افزایش می‌یابد.
5. صندوق‌های سرمایه گذاری زمین و ساختمان: صندوق سرمایه‌گذاری زمین و ساختمان با جمع آوری سرمایه‌های اندک، شما را در پروژه‌های ساختمانی مشارکت می‌دهد. بازار ساخت و ساز درآمد خوبی نصیب اهالی خود می‌کند اما با هر میزان سرمایه‌ای امکان ورود به این بازار و کسب سود از آن وجود ندارد. اگر شغل و تخصص شما متفاوت با این حوزه است و اطلاعات چندانی از نحوه کسب درآمد از این بازار ندارید، می‌توانید از صندوق زمین و ساختمان استفاده کنید. با سرمایه‌گذاری در این صندوق راهی آسان برای ورود به دنیای زمین و ساختمان می‌یابید که هر فرد، با هر سطح سواد و اطلاعاتی می‌تواند از آن استفاده کند. به عبارتی دیگر، صندوق‌ زمین و ساختمان، با جمع‌آوری سرمایه‌های کوچک و تامین سرمایه، در ساخت پروژه‌های ساختمانی سرمایه‌گذاری و سپس نسبت به فروش واحدهای پروژه با سود مناسب اقدام می‌کند. در نهایت این سود بین سرمایه‌گذاران، به اندازه مبلغ سرمایه‌گذاری‌شان تقسیم خواهد شد. بنابراين سرمایه‌گذار باید برای دریافت سود حاصل از سرمایه‌گذاری خود، تا تمام شدن پروژه و فروش واحدهای تجاری، مسکونی یا اداری، همراه صندوق سرمایه‌گذاری زمین و ساختمان بماند. به عبارتی فعالیت صندوق‌های زمین و ساختمان در چهار فرآیند اصلی خلاصه می‌شود: 1) جمع‌آوری سرمایه‌های سرمایه‌گذاران 2) اختصاص دادن این سرمایه‌ها به پروژه‌های ساختمانی 3) فروش واحدهای ساختمانی 4) تقسیم سود بین سرمایه‌گذاران
6. صندوق‌های سرمایه‌گذاری پروژه: صندوق پروژه یکی از انواع صندوق‌های تامین مالی است که تامین مالی پروژه‌ای مشخص را فراهم می‌کند. در واقع، صندوق پروژه با کسب مجوز از سازمان بورس اوراق بهادار تاسیس می‌شود و بستری برای جمع آوری سرمایه خرد از عموم و تخصیص آن به پروژه تعریف شده در اساسنامه صندوق است. این صندوق‌ها پس از بررسی علمی پروژه‌ها و طرح‌های اقتصادی مختلف پروژه‌ای خاص را انتخاب کرده و فرآیند تامین مالی را آغاز می‌کنند. صندوق های پروژه وجوه سرمایه گذاران را جمع آوری کرده و به ساخت و بهره برداری پروژه‌های تولیدی مختلف تخصیص می‌دهند.
7. صندوق‌های سرمایه‌گذاری نیکوکاری: صندوق‌‎‎های سرمایه‎‎‌گذاری نیکوکاری به‌ عنوان یک نهاد مالی، ضمن تجمیع سرمایه‌های خرد خیرین، با سرمایه‎‎‌گذاری آن در بازارهای مالی، منافع حاصله را به مصارف نیکوکارانه مندرج در اساسنامه خود می‎‎‌رسانند. این دسته از صندوق های سرمایه گذاری با توجه به امکانات و توانایی‌هایی که در اختیار دارند، تلاش می‌کنند که سرمایه‌گذاری در بازار را جذاب‌تر کرده و فرصت‌ها و انتخاب‌های بیشتری را با ریسک کمتر و بازدهی بالاتر برای خیرین فراهم کنند. ساختار صندوق های وقفی به نحوی است که از سرمایه گذاری وجوه دریافتی در امور نیکوکاری اطمینان حاصل می‌شود، برای این کار از ارکان نظارتی نظیر حسابرس و متولی صندوق استفاده می‌شود. مدیر صندوق، مورد تایید سازمان بورس و اوراق بهادار است و سعی می‌کند سرمایه صندوق را در سبد سهامی مطمئن و یا اوراق با درآمد ثابت سرمایه‌گذاری کند تا ریسک آن به حداقل ممکن برسد و بازدهی بیشتری داشته باشد. ضمن اینکه سرمایه‌گذاران می‌توانند اصل سرمایه خود را بعد از مدتی از صندوق خارج کنند و یا درصدی از سود حاصل را خودشان دریافت کنند. در واقع سرمایه‌گذاران حق انتخاب دارند، ممکن است فردی بخواهد کل سود خود را به امور نیکوکاری تخصیص دهد یا قسمتی از آن را صرف امور نیکوکاری کند و مابقی آن را خودش دریافت کند. همچنین این امکان نیز وجود دارد که فرد تمامی سرمایه و سود ناشی از آن را به امور نیکوکاری ببخشد در این حالت علاوه بر اینکه سود سرمایه فرد بصورت دوره‌ای صرف امور خیرخواهانه می‌شود پس از انحلال صندوق کل سرمایه او نیز صرف این امور خواهد شد. همچنین هر صندوق در امیدنامه خود ذکر کرده که سود حاصل از سرمایه‌گذاری خیران را صرف چه فعالیت‌هایی می‌کند. به عنوان مثال معمولا سرمایه جمع شده را به حمایت از دانشجویان دانشگاه‌ها، بیماران خاص، زندانیان جرائم مالی غیرعمد، فعالیت‌های ورزشی، کودکان بی‌سرپرست و… اختصاص می‌دهد.
8. صندوق سرمایه‌گذاری جسورانه: صندوق جسورانه به انگلیسی (Venture Capital Fund) نوعی صندوق سرمایه‌گذاری مشترک است که پول را از سرمایه‌گذارانی که قصد مشارکت دارند، گردآوری نموده و مبالغ مورد نظر را در کسب و کارهای نوپای کوچک و متوسط که پتانسیل رشد بالایی دارند سرمایه‌گذاری می‌کند. در واقع این صندوق‌ها، نوعی سبد دارایی تشکیل می‌دهند. از آنجایی که تأمین مالی استارت آپ هزینه بر است و اشخاص حقیقی قادر به مشارکت حداکثری نیستند، معمولا سرمایه‌گذاران خطر پذیر را اشخاص حقوقی تشکیل می‌دهند. این اشخاص حقوقی شامل شرکت‌ یا صندوق‌هایی هستند که سرمایه خود را از افراد و نهادهای بانکی، بیمه ای، بازنشستگی و… تأمین کرده‌اند. صندوق‌های سرمایه‌گذاری جسورانه معمولا بین 50 تا 60 درصد دارایی خود را روی سهام پروژه‌های نوپا سرمایه گذاری می‌کنند. مابقی سرمایه‌شان نیز در اوراق با درآمد ثابت و یا سپرده بانکی سرمایه‌گذاری می‌شود.
9. صندوق سرمایه‌گذاری اختصاصی بازارگردانی: این صندوق ها در چهارچوب اساسنامه و امیدنامه خود، منابع جمع آوری شده را به منظور بازارگردانی سهام شرکت یا صنعتی خاص که در امیدنامه به آن ها اشاره شده است، بکار می گیرند. صندوق های بازارگردانی یکی از بهترین ابزارها در بازار سرمایه هستند. بهتر است بدانید هدف اصلی این صندوق ها کمک به جریان معاملات نمادهای خاص در بازار بورس و اوراق بهادار می باشد و در نتیجه این بازارگردانی از نوسانات شدید در معاملات و ایجاد کاهش یا افزایش غیرواقعی قیمت، در مقایسه با ارزش ذاتی سهام،جلوگیری می شود. افزایش نقدشوندگی، جلوگیری از دستکاری قیمت ها و ایجاد صف های خرید و فروش بی مورد از دیگر دستاوردهای صندوق های بازارگردانی اختصاصی می باشد. بلحاظ ماهیت سود و زیانی، این صندوق ها مشابه صندوق های درسهام هستند و عملکرد آنها با عملکرد شاخص کل و شاخص صنعتی که سهام آن در قالب فعالیت صندوق اختصاص بازارگردانی می باشد، همبستگی مستقیم دارد با این حال هدف اصلی این صندوق ها نه کسب بازدهی که ایفای تعهدات بازارگردانی سهم در چارچوب اساسنامه می باشد.
10. صندوق سرمایه‌گذاری شاخصی: صندوق‌‌های سرمایه‌ گذاری شاخصی، صندوق‌هایی هستند که منابع مالی جمع‌آوری ‌شده را درست به شکلی سرمایه‌گذاری می‌کنند که عملکردی مشابه با عملکرد یکی از شاخص‌های بازار سرمایه را به دست بیاورند؛ نه کمتر، نه بیشتر، درواقع صندوق‌های سرمایه گذاری شاخصی یکی از انواع صندوق های سرمایه گذاری هستند که هدف آن‌ها نزدیک شدن و پیروی از یکی از شاخص‌های بازار سرمایه است. یعنی هدف‌شان نزدیکی به یکی از بازارهای سرمایه است که این بازار در ایران معمولا بازار سهام انتخاب می‌شود و صندوق‌های شاخصی سعی دارند خودشان را به شاخص بورس نزدیک کنند. صندوق های سرمایه گذاری شاخصی می توانند هر شاخصی که مناسب می دانند را به عنوان شاخص خود در نظر بگیرند. مثلا شاخص طلا، بازار بورس، فروش خودرو و … . اما تنها شاخص مورد اقبال برای فعالیت در صندوق‌های سرمایه گذاری در ایران شاخص بازار بورس است. این شاخص می‌تواند شاخص کل یا یکی دیگر از شاخص‌های بازار سهام باشد.

در نهایت باید بدانید که اکثر صندوق‌های سرمایه گذاری یک سایت منحصر به خود صندوق دارند. شما در سایت صندوق‌های سرمایه گذاری می‌توانید اطلاعاتی از قبیل قیمت صدور، قیمت ابطال، تعداد واحدهای در اختیار سرمایه گذاران، مدیران سرمایه گذاری صندوق و همچنین اساسنامه و امیدنامه صندوق را مشاهده نمایید. قیمت صدور یعنی قیمتی که اگر بخواهید یک واحد صندوق را خریداری کنید، باید بپردازید. قیمت ابطال نیز یعنی قیمتی که اگر بخواهید یک واحد سرمایه گذاری صندوق را به فروش برسانید، به دست می‌آورید. این قیمت‌ها معمولا نزدیک به «NAV» صندوق هستند.

به زودی کارگزاریاب انواع مختلف صندوق های سرمایه گذاری در بازار بورس و اوراق بهادار را مورد مقایسه و تحلیل دقیق قرار خواهد داد و شما می توانید برای انتخاب صندوق مورد نظر خود و دستیابی به بازدهی مورد نظر خود از تحلیل ها و مقایسه های دقیق کارگزاریاب استفاده نمایید.