دامنه نوسان بورس چیست؟ دامنه نوسان بورس چقدر است و تغییر دامنه نوسان چه تاثیری بر بازار دارد؟ اگر جزء آن دسته از افرادی هستید که چنین سوالاتی برایتان مطرح است، این مقاله از سایت کارگزاریاب را از دست ندهید.
لازم به ذکر است که کنترل نوسانات در بازار بورس، از جمله مهمترین وظایف نهادهای ناظر بازار سرمایه می باشد، حال آنکه کنترل ها با استفاده از ابزار و قوانین مختلف صورت می پذیرد که یکی از این ابزارهای موجود، «دامنه نوسان» می باشد. به این ترتیب دامنه نوسان بورس ابزاری است که در جهت کنترل نوسانات بازار که در جهت رشد یا نزول (روند مثبت یا منفی) مورد استفاده قرار می گیرد. اما دامنه نوسان بورس چقدر است و افزایش یا کاهش آن چه تاثیری بر بازار دارد؟
دامنه نوسان قیمت در بورس چیست؟
- دامنه نوسان قیمت سهام در بورس چقدر است؟
- تاثیر دامنه نوسان بر بورس و معاملات بازار چیست؟
- حداکثر میزان افت یا افزایش سرمایه شما در طول یک روز کاری چقدر است؟
- حجم مبنا چیست و چه رابطه ای با دامنه نوسان دارد؟
- مزایا و معایب دامنه نوسان بورس چیست؟
- تغیرات دامنه نوسان چه تاثیری بر بورس دارد؟
- استثنائات دامنه نوسان در بورس
- سخن آخر
دامنه نوسان بورس یکی از مهمترین فاکتورهای بازار بورس می باشد که لازم است افرادی که قصد فعالیت در این بازار را دارند، اطلاعات کافی و لازم درباره این مهم را داشته باشند. علاوه بر بورس های جهان در بورس ایران نیز برای کنترل نوسان قیمت ها و تاثیر قیمت ها بر تغییرات شاخص ها در روزهای معاملاتی، از ابزار دامنه نوسان استفاده می شود. پس دامنه نوسان تنها مختص بورس ایران نیست و همه کشورهای بزرگ از این فاکتور استفاده می کنند، هر چند که مقدارش در بورس های معروف دنیا با یکدیگر تفاوت دارد.
دامنه نوسان دارای یک محدوده کف و سقف است که هر سهم در هر روز کاری تنها در آن محدوده می تواند نوسان داشته و با تغییرات قیمتی همراه شود. به عبارت دیگر قیمت هر سهم در طول هر روز کاری مقدار مشخصی باید تغییرات داشته باشد یا نسبت به روز معاملاتی قبل کم و زیاد گردد.
پس دانستیم امکان افزایش یا کاهش قیمت در یک سهم در هر روز کاری، بیشتر از محدوده نوسان وجود ندارد و اگر سرمایه گذاری قیمتی بیشتر یا کمتر از این محدوده را ارسال نماید، قیمت پیشنهادی او ثبت نخواهد شد چرا که امکان معامله در آن قیمت وجود نخواهد داشت.
دامنه نوسان قیمت سهام در بورس چقدر است؟
همانطور که گفته شد مقدار دامنه نوسان در بورس کشورهای مختلف، متفاوت می باشد. در برخی کشورها ۱۰ درصد از قیمت نهایی روز گذشته، در برخی کشورها ۲۰ درصد می باشد. پیش از این دامنه نوسان بورس ایران مثبت و منفی 5 درصد بود یعنی قیمت هر سهم در بازار می توانست به اندازه مثبت و منفی 5 درصد قیمت روز گذشته نوسان کند. اما محدودیت نوسان قیمت شرکت های پذیرفته شده در بورس و فرابورس در اوایل سال 1401 مثبت و منفی 6 درصد شد و به تازگی طبق اعلام سازمان بورس، دامنه نوسان برای سهام حاضر در بازار اول بورس و فرابورس به مثبت و منفی 7 درصد رسید. به طبع دامنه نوسان حق تقدم ها نیز از مثبت و منفی 12 به 14 درصد تغییر یافت.
چرا که سازمان بورس با هدف بهبود وضعیت معاملات در بازار سهام طی اقدامی جدید در نظر دارد دامنه نوسان بورس را به صورت تدریجی افزایش دهد و در صورت نتیجه بخش بودن، دامنه نوسان را به طور کامل حذف کند. به همین خاطر مقرر شد به صورت فصلی، 1 درصد به دامنه نوسان اضافه گردد.
تاثیر دامنه نوسان بر بورس و معاملات بازار چیست؟
تا به اینجا دریافتیم دامنه نوسان بورس چیست و مقدار آن در بازار بورس کشور چقدر است. حال لازم است تاثیر دامنه نوسان بر بازار و معاملات نیز مورد بررسی قرار گیرد. در این خصوص به اولین نکته ای که باید توجه شود این است که سهمی که خریداری نموده ایید در هر روز معاملاتی ممکن است حداکثر بیش از 6 درصد افت داشته باشد یا افزایش یاید.
تاثیر دیگر دامنه نوسان ایجاد صف خرید و صف فروش می باشد. به عنوان مثال اگر تقاضا در یک سهم افزایش یاید، قیمت سهم افزایش می یابد در نتیجه به دلیل افزایش تقاضا در بالاترین قیمت، صف خرید شکل می گیرد. حال در صورت افزایش فشار فروش و کاهش قیمت و قرارگیری قیمت در کف روزانه، سبب ایجاد صف فروش می شود.
تشکیل صف فروش و صف خرید را می توان یکی از معایب دامنه نوسان دانست چرا که در صف های خرید و فروش سهامدار موفق به خرید یا فروش سهم نمی شود، در این صورت اگر در صف خرید موفق به خرید نشود، از افزایش قیمت سهم و کسب سود جا میماند. همچنین با گیر کردن در صف های فروش در پی افت قیمت سهم، متضرر می گردد.
حداکثر میزان افت یا افزایش سرمایه شما در طول یک روز کاری چقدر است؟
دانستیم دامنه نوسان برای کنترل نوسانات قیمت سهام شرکت های پذیرفته شده در بورس مورد استفاده قرار می گیرد که در حال حاضر در بورس کشورمان مثبت و منفی 7 درصد است. اما با توجه به این دامنه نوسان، سرمایه یک سهامدار در طول یک روز کاری حداکثر چقدر می تواند افزایش یاید یا کم شود؟
برخی سرمایه گذاران به اشتباه فکر میکنند حداکثر افت یا افزایش سرمایه اش در بازار 7 درصد است. اما فرض کنید شما سهمی را در سقف قیمتی خریداری کرده اید اما در جریان معاملات با افت قیمت همراه می شود و در نهایت در انتهای بازار به صف فروش می نشیند و به کف قیمتی می رسد و شما موفق به فروش در قیمت های بالاتر نشده اید، در این صورت شاهد آنیم که سهم از مثبت 7 درصد به منفی 7 درصد رسیده و جمعا 14 درصد افت کرده است. علاوه بر افت 14 درصد، 1.5 درصد نیز کامزد پرداخت شده است. بنابراین در یک روز معاملاتی ممکن است سرمایه به اندازه 15.5 درصد کم شود.
حالا فرض کنید شانس با شما یار بوده و در صف فروش و کف قیمتی موفق به خرید سهم شده ایید و به صف خرید و سقف قیمتی رسیده است. در این حالت با در نظر گرفتن 1.5 درصد کارمزد، سرمایه شما 12.5 درصد زیاد شده است.
فاکتوری در بازار بورس وجود دارد که محاسبه دامنه نوسان قیمت برای هر روز به آن وابسته است. این فاکتور «حجم مبنا» نام دارد.
حجم مبنا چیست و چه رابطه ای با دامنه نوسان دارد؟
یکی از اطلاعات درج شده در تابلو برای هر سهم حجم مبنا است. معیارهای مختلفی از جمله میزان کل سهام موجود، درصد شناوری و … تعیین کننده حجم مبنای هر سهم می باشند. حال لازمه اعمال محدوده نوسان قیمت یک سهم آن است که حجم معاملات سهم باید برابر و بیشتر از حجم مبنا باشد.
همچنین بخوانید: شاخص بورس چیست
مزایا و معایب دامنه نوسان بورس چیست؟
هر سهمی در بازار دارای سهامدار حقیقی (سهامدار خرد با پول و سهم کم) و سهامدارا حقوقی (با پول و تعداد سهم بالا) می باشد که سهامداران حقوقی و بزرگ در کاهش و افزایش قیمت سهم و یا روند نزولی یا صعودی سهم برای مدتی نقش بسزایی دارند و ممکن است گاها به دلخواه رفتار کنند و سهامداران خرد را یا به سود برسانند یا دچار ضرر کنند. حال اولین مزیتی که دامنه نوسان دارد این است که اجازه نمی دهد سهامداران بزرگ تغییرات خیلی زیاد و به دلخواه خود را در قیمت سهم ایجاد کنند.
- دومین مزیت دامنه نوسان این است که در انتهای روز معاملاتی قیمت واقعی سهم کشف می شود. حال اگر در زمان سفارش گیری سهمی بعد از چند روز بسته بودن اختلالی پیش آید، از دامنه نوسان برای کشف قیمت آن استفاده می‌شود.
- دامنه نوسان از بروز نوسانات شدید در سهم جلوگیری می کند
- موجب کاهش ریسک معاملات می گردد
- از افزایش یا کاهش بی رویه قیمت سهم جلوگیری می کند
اما معایب دامنه نوسان چیست؟
پیشتر هم توضیح داده شد که دامنه نوسان موجب ایجاد صف خرید و صف فروش می گردد.
از دیگر معایب دامنه نوسان می توان به عدم امکان سوددهی خیلی زیاد یک سهم در طول یک روز و یا چند روز اشاره کرد.
تغیرات دامنه نوسان چه تاثیری بر بورس دارد؟
افزایش دامنه نوسان می تواند تاثیرات زیر را بر بورس و معاملات داشته باشد:
- با افزایش دامنه نوسان کنترل معاملات سختتر می شود
- به اعتقاد برخی کارشانسان و فعالان بازار، معاملات جذابتر از گذشته خواهد بود
- به عادلانه تر شدن معاملات کمک خواهد کرد
- بازدهی ها در دوره های کوتاه مدت را افزایش می دهد
- موجب افزایش ورود نقدینگی به بورس می شود
- موجب از بین رفتن صف های خرید و فروش می شود
- کاراتر شدن معاملات سهام
- کاهش میزان دستکاری قیمت ها
- افزایش عمق بازار را به همراه دارد
استثنائات دامنه نوسان در بورس
پیش می آید که نمادهای موجود در بازار به دلایل مختلفی از جمله افشای اطلاعات با اهمیت، برگزاری مجمع (مجمع چیست)، تغییرات چشمگیر در کاهش یا افزایش قیمت سهام و … بسته و از گردونه معاملات خارج می شوند اما پس از چند روز بسته بودن مجدد به تابلو معاملات باز می گردند. حال آنکه در گاها در زمان بازگشایی بدون اعمال دامنه نوسان مورد داد و ستد قرار می گیرند و ممکن است تا چند ده درصد نیز با افت یا افزایش قیمت همراه شوند. حال در چه شرایطی سهم بدون دامنه نوسان بازگشایی می شود؟
- بازگشایی سهم بدون دامنه نوسان با افشای اطلاعات با اهمیت از نوع الف
- برگزاری مجمع سالانه با هدف تقسیم سود یا تصویب صورت‌های مالی
- به دلیل افزایش سرمایه
سخن آخر
دامنه نوسان بورسی متغیری در بازار است که کنترل نوسانات قیمت سهام شرکت ها در اختیار دارد و با مزایا و معایبی همراه است که امروزه کارشناسان و فعالان بازار سرمایه معتقدند افزایش و در نهایت حذف دامنه نوسان می تواند تاثیرات مثبت بیشتری داشته باشد. در حال حاضر دامنه نوسان بورس در ایران مثبت و منفی 7 درصد است.
