عرضه اولیه چیست به زبان ساده و چرا معمولا سودآور است؟

اگر از سرمایه گذاران تازه وارد بازار سرمایه هستید و به تازگی تصمیم گرفته اید در بازار بورس فعالیت داشته باشید و می خواهید بدانید عرضه اولیه چیست و چرا سودآور است، تا انتهای این مقاله همراه ما باشید. در این مقاله از سایت کارگزاریاب به موضوع عرضه اولیه چیست به زبان ساده و چرا معمولا سودآور است؟ پرداخته ایم. عرضه اولیه سهام شرکت ها از جمله گزینه های جذاب برای سرمایه گذاران به خصوص افراد تازه وارد می باشد چرا که عرضه اولیه ها در اکثر مواقع سودآور بوده و در تاریخ بورس کشور به ندرت اتفاق افتاده که عرضه اولیه ای خریداران را دچار ضرر کرده باشد. اما عرضه اولیه سهام به چه معناست؟

عرضه اولیه سهام (Initial Public Offering) چیست؟

عرضه اولیه سهام ترجمه اصطلاح انلگیسی Initial Public Offering می باشد که به اولین روز عرضه سهام یک شرکت در بورس گفته می شود که درصد مشخصی از سهام شرکت برای اولین بار در بازار بورس میان سهامداران حقیقی و حقوقی عرضه می شود.

به این ترتیب عرضه اولیه یعنی اینکه سهام شرکتی برای اولین بار در بازار سهام عرضه شده و توسط عموم نیز قابل خریداری است. عرضه اولیه سهام شرکت ها همیشه مورد استقبال سهامداران قرار میگرد چرا که طبق آمار و تجربه بیش از 90 درصد از عرضه اولیه ها سودآور بوده و به عبارتی سود بدون ریسک نصیب سهامداران می شود و به همین دلیل برای سرمایه گذاران جذاب است و افراد زیادی در عرضه اولیه ها شرکت می کنند.

ذکر این نکته خالی از لطف نیست بدانید که عرضه اولیه سهام یک شرکت در بورس به این معنا نیست که آن شرکت، شرکتی تازه تاسیس است بلکه به این معناست که به تازگی اجازه خرید و فروش سهام آن در بورس صادر شده است. شرکت های قدیمی زیادی وجود دارد که به تازگی وارد بورس شده اند.

چرا عرضه اولیه سودآور است؟

در پاسخ به سوال چرا عرضه اولیه سودآور است؟ باید بگوییم زمانی که شرکتی سهام خود را برای اولین بار عرضه می کند، قیمت عرضه پایین تر از قیمت و ارزش واقعی است به همین دلیل سهامی کم ریسک بوده و حتی افراد تازه وارد نیز که تجربه و دانش کافی ندارند نیز می توانند سود کنند.

چگونه عرضه اولیه بخریم؟

برای خرید عرصه اولیه روش های مختلفی وجود دارد، اما ما به بیان آن روشی که در بورس تهران مرسوم است، می پردازیم. پیش از این عرضه اولیه سهام شرکت ها به روش حراج انجام می شد به طوری که سرمایه گذاران حقیقی (افراد با پول و سرمایه کم) در کشف قیمت نقشی نداشتند و به عبارتی قیمتی که سهم با آن قابل خریداری بود توسط سرمایه گذاران حقوقی تعیین و مشخص می شد.

به این ترتیب در روش حراج، قیمت، سهمیه هر متقاضی و ساعت ثبت سفارش دقیق به سرمایه گذاران و متقاضیان اعلام شد و متقاضی باید در ساعت مشخص شده سفارش خود را در سیستم ثبت می کرد و اگر تعداد سهم های تقاضا شده بیشتر ار تعداد سهم های عرضه شده می شد، اولویت با افرادی بود زودتر از بقیه سفارش خود را ثبت میکردند.

اما حالا روش عرضه اولیه سهام شرکت ها تغییر کرده و از روش حراج به روش بوک بیلدینگ تبدیل شده است که مزایای بیشتری نسبت به روش حراج دارد.

عرضه اولیه سهام به روش بوک بیلدینگ (ثبت سفارش)

روش بوک بیلدینگ (ثبت سفارش) BOOK BUILDING از جمله روش های جدید عرضه اولیه سهام شرکت ها در بورس است که یک کف و یک سقف قیمتی برای عرضه سهام تعریف می شود.یک سقف قیمتی که معمولا ۵ الی ۲۰ درصد بالاتر از کف قیمتی کارشناسی شده می باشد.

سرمایه گذاران در کف و سقف قیمتی اعلام شده مجاز به ثبت درخواست خرید سهم هستند اما احتمال خرید برای قیمت های بالاتر بیشتر است. باید دقت کنید سهم را بالاتر از ارزشش خریداری نکنید.

در روش بوک بیلدینگ زمان ارسال سفارش مطرح نیست و متقاضیان مجبور را ثبت سفارش خرید در راس ساعت مشخصی نیستند بلکه در یک بازه زمانی فرصت داشته تا سفارش خرید خود را در سامانه معاملاتی آنلاین کارگزاری خود ثبت نمایند.

از قبل ناظر بازار بازه زمانی ثبت سفارشات را اعلام می کند.

در این روش سفارشات با توجه به حداکثر حجم مشخص شده در قیمتی که خریدار تعیین می کند در سامانه معاملات ثبت می شود و در تخصیص سهام بی عدالتی صورت نمی گیرد.

این روش عرضه اولیه نیز معایبی دارد. به عنوان مثال قیمت و محدودیت مثبت و منفی 10 رصد است. نهاد عرضه کننده یک قیمت را به عنوان کف اعلام می کند سرمایه گذاران می توانند سفارش خرید را در بازه این بین کف قیمت و 10 درصد بالاتر ثبت کنند که این امر سبب می شود تا افراد در سقف قیمتی سفارش خود را ثبت کنند و در نتیجه در اکثر مواقع موجب ایجاد صف خرید عرضه اولیه می شود.

اما به طور کلی خرید عرضه اولیه به روش بوک بیلدینگ راحت تر از روش حراج است و اولویتی برای زمان ثبت سفارش وجود ندارد و مجبور نخواهید بود تا خیلی زود و سریع سفارش خود را ثبت کنید.

خرید عرضه اولیه به روش بوک بیلدینگ

عرضه اولیه به روش بوک بیلدینگ به شرح مراحل ذیل اجرا می شود:

• شرکت درج نماد شده در بازار بورس یا فرابورس توسط یکی از شرکت های مشاور سرمایه گذاری یا تامین سرمایه ارزش گذاری می شود
• بعد از ارزش گذاری براساس معیارهایی چون تحلیل بنیادی شرکت، سودآوری آتی و … ، قیمتی به عنوان حداقل قیمت برای عرضه تایید می شود و سقف قیمتی نیز 10 درصد بالاتر خواهد بود
• معولا چند روز قبل تر زمان عرضه اولیه سهام طی اطلاعیه ای در سایت سازمان بورس یا فرابورس منتشر می شود. علاوه بر تاریخ، تعداد کل سهام عرضه شده، حداکثر تعداد سهام قابل سفارش، دامنه قیمتی و … نیز مشخص می گردد
• بازه زمانی ارسال سفارش خرید در روز عرضه توسط ناظر بازار اعلام می گردد که معمولا از دو ساعت یا از ساعت 9:30 تا پایان بازار می باشد و شما فرصت ثبت سفارش خرید را دارید.
• در پایان روز معاملاتی، سهام سفارش داده شده میان سهامداران متقاضی تخصیص داده می شود و در سبد دارایی متقاضی ثبت و قابل نمایش خواهد بود.

به عنوان مثال در نظر بگیرید کل تعداد سهام قابل عرضه ۵۰ میلیون سهم باشد و تعداد متقاضیان که درخواست خود را ثبت نموده ۵۰ هزار نفر باشد.

از طرفی هم هر سرمایه گذار تا سقف ۲۰۰۰ هزار سهم اجازه درخواست خرید را داشته است. علی رغم اینکه کل سرمایه گذاران فوق ۲۰۰۰ سهم را درخواست داده اند اما به هر متقاضی 1000 سهم تخصیص داده می شود. لازم به ذکر است که از زمان آغاز عرضه اولیه به روش بوک بیلدینگ تا به الان اکثر عرضه های اولیه در سقف قیمتی انجام شده اند.

بدون نقدینگی عرضه اولیه خریداری کنید

امکان خرید عرضه اولیه بدون داشتن نقدینگی در حساب کارگزاری امکان پذیر است چرا که برخی از کارگزاری ها جهت جذب مشتری خدمات متنوعی از جمله اعتبار به سرمایه گذاران ارائه می دهند. اما تسویه بدهی به کارگزار باید بعد از چند روز انجام شود در غیر اینصورت کارگزار عرضه اولیه را به فروش می رساند و طلب خود را تسویه می کند.

همچنین بخوانید: کدام کارگزاری ها اعتبار می دهند؟

چگونه از عرضه اولیه سود کنیم؟

باور فعالان بازار سرمایه و تاریخ بورس ثابت کرده که بیش از 90 درصد عرضه اولیه ها سودآور بوده و سود حداقلی 20 الی 30 درصد و گاها بیشتر را نصیب خریداران کرده است. در چند روز ابتدایی عرضه اولیه خریداری شده در صف خرید قرار دارد و تقاضا برای خرید زیاد است اما بعد از چند روز بعد از سود 20 الی 30 درصدی تقاضا برای سهم کاهش پیدا کرده و به اصلاح سهم وارد وضعیت عرضه و تقاضا می گردد و به اصطلاح گفته می شود سهم به تعادل رسیده است.

عرضه اولیه یک رابطه برد-برد بین فروشنده و خریداران است و هم سرمایه گذاران و هم شرکت از این امر متنفع خواهند شد اما نگهداری عرضه اولیه در سبد سهام برای طولانی مدت کار درستی نیست و به محض فرو ریختن صف خرید و مشاهده شروع عرضه، سهم را خالی کنید.

سخن آخر

شرکت های خصوصی و دولتی برای افزایش رشد و توسعه کسب و کار نیازمند سرمایه ای هستند که از طریق بورس تامین می شود. بنابراین عرضه اولیه سهام روشی است با هدف تامین مالی برای شرکت ها که سرمایه گذاران نیز با خرید به سود مطلوبی می رسند. حال اگر در ادامه نیز عملکرد مالی شرکت خوب باشد می توان بر روی سهام شرکت برای میان مدت یا بلندمدت سرمایه گذاری کرد.

عرضه اولیه کم ریسک بوده و به دلیل آنکه قیمت در عرضه اولیه پایین تر از ارزش ذاتی سهم است، سودآور می باشد.